Bodrum Yel Değirmenlerinde
Neler yapılır?
Geçmişte sağlam üreten, günümüzde yok olmaya yakın yel değirmenleri!
Bodrum’un rüzgarını en verimli şekilde kullanabilmek adına orta çağda inşa edilen ve Bodrum‘un Gümbet, Ortakent, Gürece, Gümüşlük ve Yalıkavak beldelerinde bulunan Bodrum yel değirmenlerini ziyaret edebilirsiniz. Yel değirmenleri günümüzde çok iyi durumda değil, ancak Bodrum’da ziyaret etmeniz gereken yerler arasında.
18. yüzyılda inşa edilen ve 1970’li yıllara kadar kullanılan yel değirmenlerinin içlerine kadar girip yakından inceleyebilirsiniz. Ocak ayında üzerindeki yazıların yeniden boyanarak yok edilmiş olmasına rağmen, bahar ayında değirmenlerin birisinin içine girdiğimde bir şeyler yazılı olduğu gördüm. Bazı kendini bilmezler tarafından yazılmış yazılar olsa da, taştan yapılmış bu yel değirmenlerini ziyaret etmek çok güzel. 1970’den sonra işlevini motor gücüne bırakan Bodrum’daki yel değirmenleri, bulunduğu tepelerden çıkarılan taşlar kullanılarak inşa edilmiş. Ancak, bu kadar kısa sürede yel değirmenlerinin yalnızca bir tanesinin günümüze gelip, diğerlerinin heba olması anlaşılabilir bir durum değil. Aralarında yalnızca birinin pervaneleri bulunuyor. Pervaneli yel değirmeni de, ziyaretçilerin yaklaşmaması ve zarar vermemesi için çitlerle çevrilmiş.
Pervanelerin bağlı olduğu çatıların işlevi ise çok önemli. Altları kolaylıkla dönmeleri için bolca yağlanan çatıların bağlı olduğu pervaneler rüzgarın geldiği yöne doğru kolaylıkla dönmekteydi. Böylece rüzgarı her daim karşılarına alarak maksimum verim sağlanıyordu. Bodrum ekonomisinde oldukça fazla işlevi olan yel değirmenleri, buğday öğütmek amacıyla inşa edilmişlerdir. Rüzgara karşı yapılan bu yapılar, yılın her mevsimi çalışıyorlardı.
Bodrum merkez ve Gümbet Koyu arasında kalan ve Bodrum’un en güzel manzaralarından birine sahip Gümbet yel değirmenlerine ulaşım çok kolay. Osman Nuri Bilgin Caddesi üzerinden Haremtan Sokak‘a dönüş yapın, sağ tarafta yel değirmenlerini göreceksiniz.
Ortakent yel değirmenleri Ortakent yamaçlarında tarihten günümüze yaşanmışlıkları yansıtmaktadır.
Gürece yel değirmenleri Gürece köyü yamaçlarında günümüzde hala ayakta durmaktadırlar.
Gümüşlük yel değirmenleri Gümüşlük beldesinin yamaçlarında ufuğa bakan kırık pervaneleri, yıkık duvarları ile Gümüşlüğe usul usul bakıyorlar.
Yalıkavak beldesinde bulunan ve 1850 yılında Karaibrahimoğlu Mehmet Efendi tarafından yaptırılmış olan yel değirmeninde günümüzde buğday öğütülerek un elde ediliyor. Yalıkavak yolu üzerindeki tepede bulunan tarihi yel değirmeni aslına uygun olarak restore edildi ve ziyarete açıldı. Bu tarihi mekandaki restoranda gün boyu eşsiz lezzetler tadabilirsiniz.